[16] Zawiadomienie Wójta Gminy Udanin o potencjalnym wystąpieniu szkody w środowisku

 

Wrocław, 14.07.2009

 

 

Sz. Pani

Teresa Olkiewicz

Wójt Gminu Udanin

 

Szanowna Pani,

Zgodnie z Ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493 z późniejszymi zmianami) Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju zawiadamia o potencjalnym wystąpieniu szkody w środowisku na terenie Państwa Gminy w związku z projektowaną inwestycją polegającej na budowie zespołów elektrowni wiatrowych o mocy 1,5-3,0 MW wraz z drogami dojazdowymi, placami manewrowymi i infrastrukturą elektroenergetyczną.

 

W wyniku analizy „Raportu z oceny oddziaływania na środowisko inwestycji polegającej na budowie zespołów elektrowni wiatrowych o mocy 1,5-3,0 MW, wraz z drogami dojazdowymi, placami manewrowymi i infrastrukturą elektroenergetyczną, zlokalizowanych w gminie Udanin” ustalono szereg braków merytorycznych, które sprawiają, iż wydana na jego podstawie decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może skutkować naruszeniem prawa polskiego i wspólnotowego.

1.       Przedstawione w „Raporcie…” informacje dotyczące występowania ptaków zwracają uwagę ogólnikowością. W odniesieniu do ptaków migrujących i zimujących użyto określeń „przeloty przeciętne”, „sezon zimowy ubogi”. Nie podano jednak żadnych danych ilościowych pozwalających na weryfikację tych ocen. W przypadku ptaków lęgowych nie przedstawiono nawet szacunków dotyczących liczebności i zagęszczeń poszczególnych gatunków. Poprzestano jedynie na wymienieniu gatunków stwierdzonych, wraz z określeniem ich statusu jako pospolitych na terenie gminy. Ponadto wymieniono szereg gatunków (w tym również objętych ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej UE, wymienionych w jej I Załączniku), których występowanie na omawianym obszarze określono jako „prawdopodobne”, co ewidentnie wskazuje na brak danych własnych i opieranie się w ocenie składu awifauny lęgowej na charakterze siedliska.

2.       Sposób przedstawienia danych ornitologicznych, jak również tytuł zacytowanego opracowania, sugerują dobitnie, iż ocenę wartości awifauny na obszarze inwestycji oparto na podstawie pobieżnych obserwacji w okresie zimy oraz prawdopodobnie wczesną wiosną, jak również na podstawie oceny siedlisk pod kątem ich znaczenia dla ptaków. Taki tok postępowania niezgodny jest z „Wytycznymi w zakresie oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” (PSEW Szczecin 2008). Według ustalonych wytycznych sposób przeprowadzenia obserwacji ornitologicznych na terenie inwestycji w gminie Udanin (który można wywnioskować na podstawie przedstawionych wyników) kwalifikuje się do tzw. „screeningu”, czyli oceny wstępnej. Jest ona niezbędnym elementem każdej oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, jednak na jej podstawie nie można w żadnym wypadku stwierdzić braku znaczącego oddziaływania inwestycji na awifaunę. Screening umożliwia zaklasyfikowanie planowanej lokalizacji elektrowni do jednej z 3 ścieżek monitoringu przedrealizacyjnego, różniących się liczbą wizyt terenowych; metoda ta pozwala również wykluczyć lokalizacje, w których istnieje wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia znaczącego negatywnego oddziaływania inwestycji na kluczowe gatunki ptaków (co jednak prawdopodobnie nie dotyczy omawianego obszaru). W każdej z trzech ścieżek monitoringu przedrealizacyjnego wymagane jest prowadzenie obserwacji co najmniej przez rok, tak aby objąć nimi wszystkie okresy cyklu rocznego ptaków. Całkowity brak informacji dotyczących zastosowanej metodyki obserwacji ornitologicznych utrudnia ocenę w jakim stopniu zrealizowano zalecenia zawarte w „Wytycznych…”. Można jednak wywnioskować na podstawie zawartych w „Raporcie…” danych, że nie został w pełni przeprowadzony żaden z zalecanych modułów obserwacyjnych.

3.       Doświadczenia terenowe wskazują, iż nawet zgrubna ocena składu gatunkowego oraz ogólnej liczebności ptaków danego obszaru na podstawie kilku wizyt w terenie jest absolutnie niemożliwa. Określanie znaczenia danego obszaru dla ptaków w oparciu o pobieżne obserwacje oraz analizę środowiska jest obarczona dużym ryzykiem, gdyż często duże koncentracje ptaków mogą występować na obszarach o potencjalnie niskiej wartości przyrodniczej. Dlatego twierdzenie o niewielkim prawdopodobieństwie zaistnienia znaczącego negatywnego oddziaływania planowanej elektrowni wiatrowej na ptaki, które zostało zawarte w „Raporcie…”, jest absolutnie nieuprawnione bez przeprowadzenia rocznego monitoringu przedrealizacyjnego.

4.       Brak podstawy do wyciągnięcia wniosków, iż planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na nietoperze - nie przeprowadzono żadnych badań terenowych w tym zakresie. Wyciągnięcie wniosków wyłącznie na podstawie analizy środowisk (siedlisk) zajmowanych przez inwestycje jest niedopuszczalne, zwłaszcza w przypadku tak mobilnych zwierząt jak nietoperze, których żerowiska mogą być oddalone od schronień o nawet kilkadziesiąt kilometrów. Po za tym na podstawie badań z obszaru Niemiec wynika że największe oddziaływanie farmy wiatrowe mają w okresie migracji (Dürr 2007, Seiche i in., 2007)[i]. Na jakiej podstawie wykazuje się, iż na tym obszarze nie przebiegają korytarze migracyjne, skoro rozmieszczenie takich struktur w Polsce nie było dotychczas badane.

5.       Autorzy nie przedstawili żadnej metodyki dotyczącej sposobu badań nietoperzy. Nie odnoszą się też w raporcie do opracowanych wytycznych dla monitoringu nietoperzy na obszarach planowanych farm wiatrowych opracowanych dla Europy (Rodrigues i in. 2008). Brak tych podstawowych danych uniemożliwia zweryfikowanie rzetelności przeprowadzonych badań. Podawana jako jedyne dane dotyczące nietoperzy „opinia chiropterologiczna” wskazuje na brak jakichkolwiek badań nad fauną nietoperzy na tym terenie. Potwierdza to fakt, iż wszystkie informacje zawarte w raporcie odnoszą się do możliwości potencjalnego występowania nietoperzy. Ponadto podane w raporcie gatunki nietoperzy wskazują raczej na nieudolną próbę dopasowania do badanego obszaru gatunków na podstawie ogólno dostępnej literatury. Potwierdza to wymienienie wśród nich borowiaczka, nietoperza związanego z dużymi kompleksami leśnymi, stwierdzanego na Dolnym Śląsku tylko w niektórych rejonach. Raport nie podaje natomiast niektórych gatunków należących do najczęściej stwierdzanych w tym rejonie Polski np. nocka rudego, gacka brunatnego. Wskazuje to na zupełny brak badań nad aktywnością nietoperzy na obszarze planowanej inwestycji.

6.       Brak odpowiedniej wiedzy o wpływie ocenianej inwestycji na nietoperze widoczny jest szczególnie w rozdziale dotyczącym minimalizacji i kompensacji skutków potencjalnego szkodliwego oddziaływania. Nie podano żadnych form ograniczania wpływu opracowanych Europie np. (Dürr 2007a). Zaproponowano natomiast wprowadzenia na przedpolu farmy „różnych form zadrzewień”, które w tak ubogim w zadrzewienia środowisku mogą przyciągać w pobliże farmy nietoperze i tym samym spowodować wzrost ilości zabijanych nietoperzy.

 

W oparciu o powyższe prosimy o ponowne wykonania rzetelnej oceny oddziaływania na środowisko, zgodnej z wyżej wspomnianymi wytycznymi i uwzględnienie w Raporcie wypunktowanych aspektów przed wydaniem decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych realizacji inwestycji.

 

Z poważaniem

 

 

Sabina Lubaczewska

Koordynator projektu „Strażnicy Natury 2000…”

 

 

DW:

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

 

---