[1] Opinia w sprawie zagrożenia szkodą

Opinia w sprawie zagrożenia szkodą w środowisku wywołaną składowaniem gałęzi sosnowych pozostałych po zabiegach wycinki lasu w oddziału 180c (nadleśnictwo Miękinia, gmina Sobótka)

Przedmiotem doniesienia o zagrożeniu szkodą w środowisku jest wydzielenie 180 c pozostające w zarządzie Nadleśnictwa Miękinia, z siedzibą przy ul. Sportowej 2 w Miękini.
Obszar podlegający doniesieniu położony jest w granicach Specjalnego Obszaru Ochrony „Masyw Ślęży”, leży na Wzgórzach Oleszeńskich, około 1 km na zachód od drogi asfaltowej prowadzącej z Przemiłowa do Olesznej, przy niebieskim szlaku turystycznym.
        W trakcie oględzin obszaru dokonanych na podstawie doniesienia złożonego na stronie internetowej Programu dnia 17 kwietnia 2009 roku stwierdzono, co następuje.
        Cały oddział 180 c oraz część wydzieleń przyległych zajmuje siedlisko przyrodnicze identyfikowane w Powszechnej Inwentaryzacji LP z roku 2007 jako siedlisko 9190 – śródlądowe kwaśne dąbrowy. Obecnie istnieje uzasadnione domniemanie, że przynajmniej niektóre płaty reprezentują siedlisko priorytetowe *91I0 – świetliste dąbrowy. W dąbrowach tych występują licznie dawne wyrobiska skał serpentynitowych, w większości zarośnięte lasem dębowym z domieszką sosny – w wyrobiskach tych jednak zachowały się fragmenty odsłonięć skalnych, na których występuje punktowo wykształcone siedlisko 8220-1 – naskalne zbiorowiska paproci serpentynitowych, z występowaniem gatunku typowego dla siedliska, jakim jest zanokcica klinowata (Asplenium cuneifolium). Gatunek ten podlega ścisłej ochronie gatunkowej w Polsce, a jego stanowiska, zgodnie z Załącznikiem nr 4 do Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie ochrony gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. 2004 Nr 168, poz. 1764) powinny być objęte ochroną strefową.
        W ramach planowych zabiegów gospodarczych przewidzianych w Planie Urządzania Lasu na lata 2002-2011 dla Nadleśnictwa Miękinia dokonano cięć sosen (Pinus sylvestris), co samo w sobie zaburza stan siedliska priorytetowego (nadmierny rozwój jeżyn i trzcinnika w lukach), jednak jest możliwe do przywrócenia w najbliższym okresie gospodarczym i nie stanowi szkody o charakterze znaczącym. Jednak większe koncentracje gałęzi sosnowych zalegających na runie zagrażają typowym gatunkom runa tego siedliska, takim jak pięciornik biały (Potentilla alba), który był tu niegdyś stwierdzany (obecnie jest zbyt wcześnie na jego potwierdzenie).
        Gałęzie i konary pozostałe po ścince sosen wrzucono także do niektórych wyrobisk, co powoduje zasłonięcie skał serpentynitowych stanowiących różne postaci siedliska 8220-1 oraz naraża je na nadmierny opad igieł sosny, co spowoduje zmiany w składzie chemicznym inicjalnych gleb typowych dla siedliska. W momencie wykonywania wizji lokalnej (17 kwietnia 2009) nie było możliwe stwierdzenie czy bezpośrednio pod zrzuconymi gałęziami znajdują się kępy zanokcicy klinowatej, ponieważ gatunek ten nadal pozostaje w stanie spoczynku zimowego. Niezależnie jednak czy gatunek typowy występuje na zasłoniętych skałach czy też nie – same płaty siedliska 8220-1 są w ten sposób zagrożone zniszczeniem.
        W chwili obecnej szkoda w środowisku (wskutek krótkiego okresu zalegania gałęzi sosnowych na skałach) nie wystąpiła, jednak zagrożenie szkodą jest realne.
        Dla uniknięcia wystąpienia szkody w środowisku istotnej dla jednego z 12 stanowisk zanokcicy klinowatej znanych ze Wzgórz Oleszeńskich konieczne jest jak najszybsze usunięcie gałęzi i konarów sosny zalegających na skałach i w obrębie dawnych wyrobisk, a także większych ilości konarów z runa świetlistej dąbrowy serpentynitowej. Gałęzie to powinny zostać przeniesione do jednego z sąsiadujących z oddziałem 180 c wydzieleń z drzewostanem sosnowym i tam pozostawione do samoistnej mineralizacji.
        Dla uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości wskazane jest wyznakowanie wymaganym prawem stref ochronnych dla wszystkich trzech gatunków paproci serpentynitowych wykazanych w załączniku IV znajdujących się na terenach będących w zarządzie Lasów Państwowych.
                                                                      Dr Krzysztof Świerkosz