Kiedy mówimy o środkach łagodzących, a kiedy o kompensacyjnych?

Różnica między środkami kompensacyjnymi a łagodzącymi jest zasadnicza i dotyczy dwóch róznych etapów realizacji przedsięwzięcia.

Środki łagodzące (minimalizujące) to działania mające na celu ograniczenie do minimum lub wykluczenie  negatywnego oddziaływania na obszar, które może zaistnieć na skutek realizacji planu lub przedsięwzięcia. Stanowią integralnączęść dokumentacji planu lub przedsięwzięcia.

Środki kompensujące sensu stricto to niezależne od przedsięwzięcia (w tym od wszystkich powiązanych działań łagodzących), których celem jest ogólna kompensacja negatywnych skutków planu lub przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Efekt środków kompensujących musi być co do zasady widoczny od chwili pojawienia się szkód na danym obszarze. W określonych wypadkach, gdy warunek ten nie może zostać spełniony, wymagana jest dodatkowa kompensacja za zaistniałe w międzyczasie szkody.

Minimalizacja oddziaływania planu lub przedsięwzięcia spełniać powinna następujące warunki, wg „Zasady dobrej praktyki prowadzenia inwestycji”. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (in prep.):

a) wszelkie działania minimalizujące powinny być integralną częścią projektu (planu) inwestycji; muszą być uwzględnione we wszystkich rozpatrywanych dokumentach dotyczących danej inwestycji (MN2000 p. 39, 50)

b) działania tego typu muszą odnosić się bezpośrednio do negatywnych skutków danej inwestycji i eliminować je u źródła ich powstawania (MN2000 p. 39, 50)

c) działania te powinny być efektywne najpóźniej w momencie powstania negatywnego oddziaływania – najlepiej wcześniej, np. ekrany przy inwestycjach liniowych powinny być postawione przed budową linii lub drogi. (MN2000 p. 39, Wanniger 2006)

d) powinny być zgodne z BAT czyli najlepszymi dostępnymi technikami (m.in. Dyrektywa 96/61/UE), szczególnie jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego (art. 66 ust. 5 Ustawy OOŚ)

e) ich skuteczność oraz zastosowanie powinny być potwierdzone ponad wszelką wątpliwość (wyroki ETS C-127/02; Opinion C-206/02, pośrednio Opinion C-209/02)

Kompensacja oddziaływania czyli co minimalizacją nie jest wg „Zasady dobrej praktyki prowadzenia inwestycji”. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (in prep.):

Poprawa stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków w zamian za zniszczenie części siedlisk, o znaczącym wpływie na integralność obszaru Natura 2000.

Odtwarzanie siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków (odtwarzanie zbiorników wodnych, mokradeł, renaturyzacja warunków wodnych, renaturyzacja łąk, etc...).

Odtwarzanie stanu populacji gatunków zniszczonych wskutek oddziaływania planu lub przedsięwzięcia.

Przenoszenie płazów z zagrożonych zniszczeniem zbiorników wodnych.

Tworzenie nowych miejsc rozrodu (np. budki dla ptaków lub nietoperzy, platformy gniazdowe dla drapieżnych etc.) w zamian za wycinkę lasów będących ich siedliskiem.

Tworzenie mielerzy dla jelonka rogacza, przenoszenie drzew z pachnicą dębową, nadobnicą alpejską, koziorogiem dęboszem,

Przesadzanie roślin ze stanowisk narażonych na zniszczenie.

Działania te bowiem odbywają się poza terenem planu lub przedsięwzięcia i nie stanowią jego integralnej części.